سوره بقره آیه 46
توسط: حامد سلیمان پور
1,330 بازدید
1397/4/17
ساعت:00:00
«الّذین یظنّون انّهم ملاقوا ربّهم»
اینك باید دید این فروتنان كیانند؟ اینان همانانند كه مى پندارند سرانجام خداى خویش را دیدار خواهند كرد.
بیشتر مفسّران، واژه «یظنّون» در آیه شریفه را به معناى «یقین مى دارند» گرفته اند، چرا كه «ظنّ» در بسیارى از موارد به مفهوم یقین نیز آمده است؛ همچنین واژه «ملاقات» را به معناى «یافتن و گرفتن آنچه خدا وعده فرموده است» دانسته اند.
با این بیان، معناى آیه شریفه چنین خواهد بود: «كسانى كه یقین دارند آنچه را پروردگارشان وعده داده است، همه را خواهند یافت». درحقیقت، آیه مورد بحث با این آیه شریفه هم معناست كه: «اِنّى ظَنَنْتُ اَنّى مُلاقٍ حِسابِيَه».
امّا برخى از مفسّران نیز واژه «یظنّون» را به همان مفهوم ظاهریش - «پندار» - گرفته و گفته اند كه در آیه شریفه، واژه «گناهان» را باید در تقدیر دانست: «فروتنان كسانى هستند كه مى پندارند با گناهان خویش پروردگارشان را دیدار مى كنند».
در میان این گروه، عدّه اى ملاقات با خدا را اشاره به مرگ مى دانند؛ همانگونه كه در زبان مردم نیز به كسى كه جهان را بدرود مى گوید، گفته مى شود: او خداى خود را دیدار كرد. با این بیان، تفسیر آیه شریفه چنین مى شود: «فروتنان مردمى هستند كه هماره مى پندارند عمرشان رو به پایان است و بزودى جهان را بدرود مى گویند و به دیدار پروردگار خویش مى شتابند. به همین دلیل است كه به دنیا و ارزشهاى آن دل نمى بندند و از گناه و زشتى دورى مى جویند».
و دسته اى دیگر از این گروه بر این اعتقادند كه منظور از دیدار خدا در آیه شریفه، دریافت كیفر و پاداش ازجانب اوست؛ كه درمورد منافقان مى فرماید:
«فَاعْقَبَهُمْ نِفاقَاً فى قُلُوبِهِمْ اِلى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما اَخْلَفُوااللَّهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ.»
پس به سزاى آنكه با خدا خلف وعده كردند و از آن روى كه دروغ گفتند، در دلهایشان تا روزى كه كیفر عملكرد خویش را دیدار كنند، پیامدهاى نفاق را باقى مى گذارد.
و نیز مى فرماید:
«وَ لَوْتَرى اِذْ وُ قِفُوا عَلى رَبِّهِمْ ...»
و اگر آنان را بنگرى آنگاه كه دربرابر پروردگار خویش بازداشته مى شوند...
و در روایت مى فرماید:
«مَن حلف على مال امرءٍ مسلم كاذباً لقى اللَّه و هو علیه غضبان.»
هر كه براى بردن مال مسلمانى سوگند دروغ یاد كند، خداى را دیدار خواهد كرد درحالیكه او بر وى خشمگین است.
روشن است كه در این آیات و روایتى كه گذشت، منظور از «دیدار» و «ملاقات»، «دیدار خدا» نیست، بلكه «دیدار پاداش یا كیفر عادلانه او» است.
«و انّهم الیه راجعون»
و آنان به سوى او باز خواهند گشت
یك پرسش: «رجوع»، بازگشت به مكان یا شرایطى است كه انسان پیشتر در آن قرارداشته است. با این بیان، بازگشت به سوى خدا چه مفهومى ممكن است داشته باشد؟ آیا به این مفهوم است كه انسانها پیش از آفرینش خویش نزد او بوده اند؟
پاسخ: پاسخ این پرسش را به صورتهاى گوناگون داده اند:
1. منظور این است كه انسانها براى زندگى جدیدى در جهان دیگر، باز مى گردند.
2. منظور این است كه همانگونه كه انسانها پیش از آمدن به دنیا هیچ بودند، دگرباره به همان مرحله باز مى گردند.
3. در جهانى كه ما زندگى مى كنیم، بر اثر تسلّط ظالمانه عدّه اى بر عدّه دیگر، گاه بیدادگران نقشه سود یا زیانى براى فرد، خانواده و جامعه اى مى كشند؛ امّا با فرارسیدن لحظات واپسین، انسان به سرایى روى مى آورد كه جز آفریدگار هستى هیچكس مالك سود و زیانى براى دیگرى نیست. و منظور آیه شریفه از «بازگشت به سوى او» نیز بازگشت به جهانى است كه تنها او مالك پاداشها و كیفرها است.
كوتاه سخن اینكه: آنان به جهان دیگر اعتراف دارند؛ و «بازگشت به جهان دیگر پس از مرگ» را «بازگشت به سوى خدا» عنوان كرده اند.
دسته بندی: تفسیر قرآن سوره بقره
برچسب ها: تفسیر قرآن سوره بقره آیه 46 ظنّ
تفسیر روز
سوره بقره آیه 254-251
1402/7/20
تفسیر قطره ای قرآنفَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿۲۵۱﴾ ترجمه : پس آنان را به اذن خدا شكست دادند و...
حدیث روز
التَّواضُعُ زینَةُ الْحَسَبِ.
تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف است.
قاسمیه در شبکه های اجتماعی
