سوره بقره آیه 52

 ثُمَّ عَفَوْنا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‏  «52»

آنگاه پس از آن (انحراف) از شما درگذشتيم تا شايد شكر (اين نعمت را) به جاى آريد.

نكته ‏ها:

توبه از شرك، ايمان آوردن و اظهار شهادتين است. زيرا بعثت انبيا، براى نجات انسان از شرك و كفر است. بنابراين آيه‏ ى‏ «إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ»   كه مى ‏فرمايد: خداوند شرك را نمى‏ بخشد. مربوط به كسانى است كه در حال شرك از دنيا بروند و به توحيد و يگانه پرستى باز نگردند.

پيام‏ ها:

1- حتّى براى شرك وگوساله ‏پرستى نيز راه توبه و بازگشت وجود دارد. «ثُمَّ عَفَوْنا»

2- عفو الهى، خود زمينه‏اى براى شكرگزارى است. «عَفَوْنا ... لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»

----------

سه نکته در سپاس و سپاسگزارى

1. دو واژه «غفور» و «شکور» از صفات خدا هستند. منظور از «شکور» این است که خدا فرمانبردارى و عبادتهاى بندگان خویش را بحق مى شناسد و به آنان پاداش ارزانى مى دارد. و این حق شناسى بى کم و کاست را به «شکر» تعبیر فرموده است.

2. انسان نمى تواند سپاسگزار خود باشد؛ چرا که سپاس دربرابر ارزانى دارنده نعمت است؛ به همین جهت، دو طرف باید باشد: طرف نعمت دهنده و دریافت دارنده. آرى؛ ممکن است انسان درحقِّ خود نیکى یا بدى کند و سود و زیان آن را بنگرد، امّا سپاس باید دربرابر خدا باشد که ارزانى دارنده نعمتهاست، و یا در مرحله بعد دربرابر بنده اى شایسته.

3. کافر دربرابر کارهاى نیک (اگر انجام دهد)، تنها درخور مزد و پاداش است، نه سپاس؛ یعنى باید طلب او را پرداخت. و تفاوت میان پاداش و سپاس این است که در سپاس، تکریم و بزرگداشت نهفته است؛ امّا در پاداش چنین نیست. افزون براین اختلاف، پاداش و مزد هماره با نیکى برابر است؛ امّا در سپاس اینگونه نیست و ممکن است سپاس بسیار کمتر از نعمتى باشد که ارزانى شده است. زیرا گاه نعمت در چنان حجم عظیمى است که انسان هرگز توان سپاس آن را در همه عمر نخواهد داشت، درست بسان نعمتهاى خدا به انسان؛ به همین جهت، باید تا آنجا که ممکن است، سپاسگزار نعمتهاى بیکران و بیشمار و بى مانند او بود و برآستانش سر بر سجده و سپاس فروآورد.