تفسیر سوره بقره - آیه 1و2

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ

الم (بقره/1﴾

خداوند، ۲۹سوره از ۱۱۴سورۀ کتاب خود را با حروفی آغاز فرموده است که هر حرف آن به‌ تنهایی و به نامِ خودش خوانده می‌‌ شود. مانند همین آیه از سورۀ بقره که آن‌ را چنین می‌ خوانیم: «الف، لام، میم». این‌ شیوۀ استفاده از حروف در میان عرب‌ زبان‌ ها سابقه‌ ای نداشته است. قرآن‌‌ شناسان این حروف را که از یکدیگر جدا هستند و جدا جدا خوانده می‌‌‌‌ شوند، «حروف مقطعه» می‌ گویند.

در بیشتر سوره‌ هایی که این حروف آمده است، پس از آن‌ ها، آیاتی مطرح شده است که عظمت و اصالت قرآن را مطرح می‌ کنند. گویا خداوند می‌ خواهد بگوید که من این کتاب را که معجزه است، از همین حروف الفبا که در اختیار شما نیز هست، ساخته و پرداخته‌ ام، نه از حروف و کلماتی خاص که برای شما ناآشنا و درک‌ ناشدنی باشد. حال، کسانی که مدعی هستند قرآن معجزه نیست، اگر راست می‌ گویند، با همین حروف الفبا، کتابی بنویسند که همچون قرآن، هم از جهت رسایی و شیوایی جملات، بی‌‌ همتا باشد، هم ازنظر مطالب و محتوا، بی‌ نظیر و بی‌ مانند.

آری، این هنر خداوند است که از حروف الفبا، کتابی تألیف می‌ کند که بشر حتی از آوردنِ یک سوره همانند آن عاجز است. در عالم طبیعت نیز خداوند از دلِ خاک بی‌ جان، هزاران نوع گیاه و میوه می‌ رویاند، درحالی‌که بشر از خاک، آجر و سفال می‌ سازد!

«ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَ‌يْبَ فِيهِ هُدًی لِلْمُتَّقِينَ» (بقره/2﴾»

«قرآن، كتاب هدايت»

کتاب، باارزش‌‌ترین میراثِ نسل‌‌های گذشته برای بشر امروز است که توانسته با زبان خاموشِ خود، والاترین مفاهیم و معارف را به گوش جهانیان برساند.

خداوند نیز قوانین زندگی را به‌‌ صورت کتاب در اختیار بشر قرار داده است.

قرآن، به‌‌ صورت کتاب از آسمان نازل نشده است؛ امّا به فرمان خداوند، پیامبر اسلا(ص) هرچه را وحی می‌‌شد، برای مردم قرائت می‌‌کردند تا اهل قلم بنویسند و عموم مردم نیز آن را حفظ کنند و به‌ خاطر بسپارند.

اگر انسان این کتاب الهی را به‌دقت مطالعه کند، یقین خواهد کرد که از جانب خداست؛ زیرا بیان چنین مطالبی از زبان یک انسان، آن هم در چهارده قرنِ قبل و از میان قومی بی‌‌سواد و بی‌‌بهره‌ از علم، محال است.

هرکه طالب سعادت است، چاره‌‌ای ندارد جز آنکه به دفترچه راهنمای خود مراجعه کند. این دفترچه را خالق هستی برای او فرستاده است تا از ابزار وجودی خود درست استفاده کند و از خطراتی که جسم و روح او را تهدید می‌‌‌‌‌کند، دوری گزیند. البته همان‌‌گونه که نور خورشید از شیشۀ تمیز عبور می‌‌کند، نه از خشت و گلِ تیره، نور قرآن نیز تنها در دل‌‌های پاک اثر می‌‌کند، نه در دل افراد لجباز.

از اين آيه مى‌آموزيم:

قرآن، كتابِ هدايت و راهنمای زندگی است، نه كتابی تخصصّی، آن هم برای گروهی خاص از مردم.

لذا انتظار نداشته باشيم كه قرآن برای ما مسائل فيزيك يا شيمی يا رياضی را بيان كند.